کیف پول‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری چه هستند؟
یک کیف پول رمزارزی سخت‌افزاری، یا کیف پول سرد (cold wallet)، یک تجهیز فیزیکی و ملموس برای ذخیره‌سازی کلیدهای خصوصی است که برای دسترسی و انجام تراکنش با دارایی‌های دیجیتال ضروری هستند. این کیف پول‌ها که ظاهری شبیه به حافظه‌های USB دارند، می‌توانند دارایی‌های دیجیتال را به صورت آفلاین ذخیره کنند و آن‌ها را از دسترس هکرها دور نگه دارند، هرچند برای جلوگیری از هرگونه آسیب فیزیکی باید در مکانی امن نگهداری شوند.
اکثر کیف پول‌های سخت‌افزاری معتبر می‌توانند با کیف پول‌های نرم‌افزاری یکپارچه شوند و ذخیره‌سازی گرم (hot storage) را به ذخیره‌سازی سرد (cold storage) تبدیل کنند. به عنوان مثال، کیف پول Exodus امکان یکپارچه‌سازی با کیف پول سرد Trezor را فراهم می‌کند. اپلیکیشن دسکتاپ Crypto.com نیز می‌تواند با کیف پول‌های سخت‌افزاری Ledger ادغام شود.
در مقابل، یک کیف پول رمزارزی نرم‌افزاری، یا کیف پول گرم (hot wallet)، یک برنامه نرم‌افزاری است که بر روی دسکتاپ، لپ‌تاپ، تبلت، گوشی هوشمند یا هر دستگاه دیجیتال دیگری استفاده می‌شود. بسته به دستگاهی که روی آن استفاده می‌شوند، به دسته‌های کیف پول دسکتاپ، موبایل و وب تقسیم‌بندی می‌شوند. تفاوت اصلی بین کیف پول‌های نرم‌افزاری مختلف، در نحوه ذخیره و مدیریت کلیدهای رمزنگاری (cryptographic keys) آن‌هاست.
روش دیگری برای دسته‌بندی کیف پول‌های نرم‌افزاری وجود دارد: حضانتی (custodial) و غیر حضانتی (noncustodial). در کیف پول‌های حضانتی، یک شخص ثالث (third party) ارزهای دیجیتال را برای کاربران مدیریت می‌کند، در حالی که در کیف پول‌های غیر حضانتی، کاربر کنترل کامل بر دارایی‌های دیجیتال خود دارد. نقطه ضعف کیف پول‌های غیر حضانتی این است که اگر کاربر کلیدها یا رمزهای عبور خود را فراموش کند، دارایی‌های دیجیتال خود را نیز از دست خواهد داد.
نمونه‌هایی از کیف پول‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری
کیف پول‌های سخت‌افزاری رایج
Ledger در حالی که Ledger بیشتر به خاطر کیف پول‌های سخت‌افزاری‌اش شناخته می‌شود، یک اپلیکیشن موبایل با امتیاز بالا و یک اپلیکیشن دسکتاپ اختصاصی نیز دارد. از مزایای Ledger Nano X می‌توان به رمزنگاری مبتنی بر کارت هوشمند، داده‌های پشتیبان، ورود از راه دور بدون کاغذ، ورود با پین (PIN) و حفاظت از رمز عبور از راه دور اشاره کرد. در مورد جنبه‌های منفی، با وجود قابلیت‌های ذخیره‌سازی مثال‌زدنی، تعامل با اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) در کیف پول‌های Ledger ممکن است محدود باشد.
Trezor این شرکت سخت‌افزار پیشرفته‌ای را به همراه یک نسخه دسکتاپ ارائه می‌دهد. اگرچه اپلیکیشن موبایل ندارد، اما اپلیکیشنی برای ساعت‌های هوشمند ارائه کرده است. از مزایای کیف پول‌های Trezor می‌توان به عملکرد چشمگیر عبارت بازیابی (seed phrase) و متن‌باز (open-source) بودن کیف پول‌ها اشاره کرد. معایب آن شامل پشتیبانی محدود از دستگاه‌های iOS و مرورگرهای مختلف و نبود اپلیکیشن برای گوشی‌های هوشمند است.
کیف پول‌های نرم‌افزاری رایج
MetaMask این کیف پول، محبوب‌ترین کیف پول دیفای (DeFi) است که به صورت افزونه مرورگر یا اپلیکیشن موبایل بر روی دستگاه‌های iOS و Android در دسترس است. این کیف پول از توکن‌های ERC-20 و توکن‌های غیرمثلی (NFTs) پشتیبانی می‌کند. MetaMask یک رابط کاربری دوستانه به کاربران ارائه می‌دهد و کنترل جامعی بر دارایی‌های محلی آن‌ها فراهم می‌کند.
Trust Wallet تراست ولت، یک کیف پول غیر حضانتی است که به خاطر رابط کاربری دوستانه‌اش شناخته می‌شود و به کاربران امکان می‌دهد تا طیف وسیعی از اقدامات را از طریق یک پلتفرم واحد انجام دهند. این کیف پول با پشتیبانی از بیش از ۱۰۰ ارز فیات برای خرید رمزارز، دارای یک سازوکار سهام‌گذاری (staking) داخلی است که به کاربر اجازه می‌دهد رمزارزهای خود را برای کسب سود سهام‌گذاری کند. از نظر معایب، پشتیبانی مستقیم از مشتری وجود ندارد، هرچند کاربران می‌توانند برای مشکلات خاصی که با آن مواجه می‌شوند، تیکت ثبت کنند.
Electrum الکتروم یک کیف پول دسکتاپ فقط برای بیت‌کوین (BTC) است که با کیف پول‌های سخت‌افزاری مانند Ledger، Trezor و KeepKey سازگار است. علاوه بر این، یک اپلیکیشن متن‌باز است، به این معنی که می‌توان کد آن را برای ساخت ویژگی‌هایی متناسب با نیازهای خود تغییر داد. الکتروم با وجود پشتیبانی محدود از آلت‌کوین‌ها، این نقص را با تأکید بر امنیت و شفافیت جبران می‌کند. با این حال، نبود پشتیبانی مستقیم از مشتری، اتکا به مستندات را ضروری می‌سازد.
تفاوت‌های کلیدی بین کیف پول‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری
کیف پول‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری از جهات مختلفی با هم تفاوت دارند. در ادامه به تفاوت‌های کلیدی بین آن‌ها اشاره می‌شود:
نحوه ذخیره‌سازی (Storage) این تصور غلط وجود دارد که کیف پول‌های سخت‌افزاری دارایی‌های دیجیتال را به صورت آفلاین ذخیره می‌کنند، در حالی که کیف پول‌های نرم‌افزاری سکه‌ها را روی کامپیوتر نگه می‌دارند. دارایی‌های دیجیتال در داخل کیف پول سخت‌افزاری ذخیره نمی‌شوند، بلکه روی بلاکچین قرار دارند. تمام کاری که یک کیف پول سخت‌افزاری انجام می‌دهد، ذخیره کردن کلیدهای خصوصی کاربر است.
کاربر از کلید خصوصی موجود در کیف پول سخت‌افزاری برای باز کردن قفل آدرس بلاکچین که دارایی‌ها واقعاً در آنجا قرار دارند، استفاده می‌کند. از آنجایی که بلاکچین از هر جایی قابل دسترسی است (به شرط وجود اتصال اینترنت)، فرد برای انجام تراکنش با توکن‌ها فقط به کیف پول فیزیکی خود نیاز دارد.
حتی کیف پول‌های نرم‌افزاری نیز به عنوان یک رابط بین کاربر و بلاکچین عمل می‌کنند. بنابراین، برخلاف تصور عمومی، هر دو نوع کیف پول از نظر نحوه ذخیره‌سازی یکسان هستند!
امنیت (Security) وقتی صحبت از نگهداری امن دارایی‌های دیجیتال می‌شود، هیچ گزینه‌ای بهتر از کیف پول‌های سخت‌افزاری وجود ندارد. از آنجایی که آن‌ها می‌توانند به صورت آفلاین کار کنند، از حوزه دید هکرها خارج هستند. تنها زمانی که به یک دستگاه متصل به اینترنت وصل می‌شوند، کمی آسیب‌پذیر می‌شوند.
با این حال، اگر فرد نرم‌افزار به‌روز و لایه‌های امنیتی کافی مانند فایروال و احراز هویت دو عاملی (2FA) داشته باشد، حتی این آسیب‌پذیری نیز قابل رفع است.
در مقابل، کیف پول‌های نرم‌افزاری به دلیل آنلاین بودن، بیشتر در معرض حملات سایبری قرار دارند. امنیت کیف پول‌های سرد (که روی دستگاه‌ها نصب می‌شوند) به استانداردهای امنیتی کامپیوتر یا گوشی هوشمندی که روی آن نصب شده‌اند، بستگی دارد؛ چه از نوع دسکتاپ، موبایل یا وب باشند. اگر کسی دارایی‌های دیجیتال خود را در یک صرافی متمرکز رها کند، این دارایی‌ها در حضانت صرافی قرار می‌گیرند و امنیت آن‌ها به اقدامات امنیتی اتخاذ شده توسط آن صرافی بستگی دارد.
هنگام انجام تراکنش در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEXs)، کاربران به کیف پولی نیاز دارند که با قرارداد هوشمند سازگار باشد. برخی از افزونه‌های کیف پول به کاربران امکان می‌دهند مستقیماً در مرورگرهای خود به دارایی‌ها دسترسی پیدا کنند. کاربران می‌توانند این کیف پول‌ها را نصب کنند، یک کیف پول موجود را از طریق کلید خصوصی یا عبارت بازیابی وارد کنند، یا یک کیف پول جدید بسازند. آن‌ها برای جلوگیری از هرگونه خطر امنیتی باید کلید خصوصی و عبارت بازیابی خود را امن نگه دارند. از آنجایی که DEXها غیر حضانتی هستند، کاربران کنترل کاملی بر دارایی‌های خود دارند.
دسترسی‌پذیری (Accessibility) کیف پول‌های سخت‌افزاری، دستگاه‌های فیزیکی هستند که باید همراه فرد باشند. قبل از استفاده، باید به یک دستگاه متصل به اینترنت وصل شوند. این موضوع باعث می‌شود در مقایسه با کیف پول‌های نرم‌افزاری، دسترسی‌پذیری کمتری داشته باشند.
جایی که کیف پول‌های نرم‌افزاری بر همتایان سخت‌افزاری خود برتری دارند، عامل دسترسی‌پذیری است. از آنجایی که این کیف پول‌ها مستقیماً روی دستگاه قرار دارند، می‌توان به سرعت تراکنش‌ها را انجام داد یا موجودی را بررسی کرد. اگر کسی به طور منظم با ارزهای دیجیتال تراکنش انجام می‌دهد یا معاملات روزانه (day trading) انجام می‌دهد، راحتی و سهولت دسترسی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
بازیابی رمز عبور (Password Recovery) هر دو نوع کیف پول سخت‌افزاری و نرم‌افزاری گزینه‌های پشتیبان‌گیری دارند، هرچند فرآیند آن کمی متفاوت است. هنگامی که کاربران کار با کیف پول‌های گرم را آغاز می‌کنند، یک عبارت بازیابی (recovery seed phrase) یا کلید پشتیبان دریافت می‌کنند که در صورت از بین رفتن یا گم شدن کیف پولشان، می‌توانند از آن برای دسترسی به دارایی‌های خود در هر کیف پول مشابه دیگری استفاده کنند.
یک عبارت بازیابی، رشته‌ای از کلمات است که برای بازیابی یک کیف پول و دارایی‌های آن، باید به همان ترتیب وارد شود. از عبارت بازیابی می‌توان برای بازسازی رمز عبور و فرآیند احراز هویت دو عاملی نیز استفاده کرد.
باید در نگهداری عبارت بازیابی دقت کرد، زیرا هر کسی که آن را بداند به دارایی‌ها دسترسی خواهد داشت. اگر عبارت بازیابی گم شود، دسترسی به دارایی‌ها غیرممکن می‌شود.
در مورد کیف پول‌های نرم‌افزاری غیرمتمرکز نیز، کاربران می‌توانند از یک کلید پشتیبان برای بازیابی دارایی‌ها و بازسازی رمزهای عبور استفاده کنند. هنگام استفاده از کیف پول‌های صرافی‌های متمرکز (CEXs)، آن‌ها می‌توانند از فرآیند سنتی دریافت کد عبور یا لینک بازیابی رمز عبور در ایمیل یا تلفن همراه خود استفاده کنند.
رابط کاربری (User Interface) فلسفه طراحی پشت کیف پول‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری به این معناست که رابط‌های کاربری آن‌ها نیز متفاوت است. کیف پول‌های نرم‌افزاری معمولاً دارای رابط کاربری و تجربه کاربری زیباتری هستند، زیرا تمرکز بر بهبود چیدمان برای دسترسی‌پذیری و راحتی است.
در مقابل، کیف پول‌های سخت‌افزاری طوری طراحی شده‌اند که تا حد امکان امن باشند، بنابراین ممکن است از نظر طراحی جذاب، ضعیف عمل کنند.
پشتیبانی از دارایی‌های دیجیتال (Support for Digital Assets) پشتیبانی کیف پول‌های سخت‌افزاری از دارایی‌های دیجیتال به گستردگی پشتیبانی کیف پول‌های نرم‌افزاری نیست. اگرچه پشتیبانی کیف پول‌های گرم از دارایی‌های دیجیتال در طول سال‌ها افزایش یافته است، اما به اندازه کیف پول‌های نرم‌افزاری فراگیر نیست. به طور خاص، دامنه سازگاری کیف پول‌های متصل به اکوسیستم‌های بزرگ رمزارزی، بسیار بیشتر از کیف پول‌های سخت‌افزاری است.
تراست ولت، که کیف پول رسمی بایننس است، از بیش از ۱۰ میلیون نوع دارایی دیجیتال پشتیبانی می‌کند. کیف پول نرم‌افزاری Guarda از بیش از ۴۰۰,۰۰۰ دارایی دیجیتال پشتیبانی می‌کند. در مقابل، پشتیبانی Ledger به حدود ۵,۵۰۰ دارایی محدود است. Trezor، یکی دیگر از سازندگان مشهور کیف پول‌های سخت‌افزاری، از بیش از ۱,۲۰۰ دارایی پشتیبانی می‌کند.
هزینه (Cost) هزینه یک عامل کلیدی برای کاربران در تعیین کیف پولی است که برای ذخیره دارایی‌های دیجیتال خود استفاده خواهند کرد. کیف پول‌های سخت‌افزاری هزینه قابل توجهی دارند، زیرا دستگاه‌های فیزیکی با ویژگی‌های امنیتی قوی هستند. از سوی دیگر، کیف پول‌های نرم‌افزاری معمولاً رایگان هستند، هرچند برخی ممکن است برای ویژگی‌های خاص هزینه‌ای دریافت کنند. می‌توان به سادگی یک کیف پول نرم‌افزاری را روی گوشی هوشمند یا کامپیوتر خود دانلود کرد یا آن را به عنوان افزونه به مرورگر اضافه کرد و دارایی‌های دیجیتال خود را در آنجا پارک کرد.
کاربران هزینه را با سایر عوامل مهم مانند دسترسی‌پذیری و امنیت می‌سنجند. اغلب، ممکن است از هر دو نوع به طور همزمان استفاده کنند. آن‌ها مقداری از دارایی‌ها را در یک کیف پول نرم‌افزاری برای انجام معاملات روزانه یا پرداخت‌های کوچک نگه می‌دارند، در حالی که مبالغ بزرگ را در کیف پول‌های سخت‌افزاری نگهداری می‌کنند.
ایجاد تعادل: انتخاب کیف پول ایده‌آل برای دارایی‌های دیجیتال شما
انتخاب کیف پول ایده‌آل مستلزم برقراری تعادلی ظریف است. این امر نیازمند ارزیابی دقیقی از نیازهای فردی و سنجیدن مزایا و معایب کیف پول‌های مختلف برای تعیین مناسب‌ترین گزینه است.
اگر فردی به دنبال نگهداری بلندمدت دارایی‌های دیجیتال خود است، کیف پول‌های سرد ممکن است برای او مناسب‌تر باشند. اما اگر برای معاملات روزانه (day trading) و تراکنش‌های مکرر به کیف پول نیاز دارد، دسترسی‌پذیری اهمیت می‌یابد و در این صورت، یک کیف پول گرم انتخاب بهتری خواهد بود.
این مقاله حاوی مشاوره یا توصیه‌های سرمایه‌گذاری نیست. هر حرکت سرمایه‌گذاری و معامله‌ای با ریسک همراه است و خوانندگان باید پیش از اتخاذ هرگونه تصمیم، تحقیقات شخصی خود را انجام دهند.
